15 rzeczy, o których musisz pamiętać fotografując sztuczne ognie

- czyli kilka tipsów o tym jak fotografować fajerwerki 

Zdjęcie wykonane w nocy z 2007/2008,
moim pierwszym aparatem cyfrowym Canon PowerShot A710IS

Już za dwa dni Sylwester - niezapomniana noc, niesamowitych wrażeń i pełni kolorów fajerwerków. Większość z Was moi drodzy czytelnicy jest w krajach gdzie tej nocy możecie obserwować naprawdę ogromną ilość eksplodujących kolorów na niebie. Trochę wam zazdroszczę, tu na Cyprze niestety nie jest to tak wspaniałe widowisko jak w Polsce. W wielu miastach macie możliwość oglądania tego zjawiska nawet do 2 godzin, tutaj jest to około kilku minut i nie w takiej ilości jak u Was. Jeżeli wyzdrowieję do Sylwestra mimo wszystko będę się starała sfotografować jakieś fajerwerki. Pierwszy raz został zorganizowany Świąteczny Festyn zupełnie niedaleko mnie i mają mieć pokazy sztucznych ogni więc liczę na to, że tym razem będzie ich dużo więcej i dłużej :) Trzymajcie kciuki...

Tak samo jak przygotowujemy się do sylwestrowej nocy – wybieramy miejsce zabawy, dobieramy odpowiedni strój, fryzurę, makijaż, towarzystwo (i wiele innych), tak samo należy przygotować się do fotografowania fajerwerków. Nie robimy tego przecież na co dzień i żeby udało nam się wykonać niesamowite zdjęcia, które będą nie tylko udane ale również będą zachwycały nas i może naszych znajomych musimy przemyśleć sposób w jaki je wykonamy jeszcze zanim pierwsze z fajerwerków pojawią się na niebie. Jeżeli zapoznasz się z tymi kilkoma prostymi tipsami jakie dla Ciebie przygotowałam w tym artykule to zdjęcia te nie sprawia Tobie żadnego problemu i przy ich wykonywaniu będziesz się bawił a nawet mógł spokojnie obserwować to co rozgrywa się na niebie, nie tylko przez oczko wizjerka.

Jakimkolwiek sprzętem dysponujesz, możesz wykonać wspaniałe zdjęcia fajerwerków. Różnica to tylko sposób ich wykonania. Na pewno znajdziesz tutaj poradę którą możesz wykorzystać i dopasować do siebie i swojego sprzętu :)

Co musimy przemyśleć?

Przede wszystkim miejsce z jakiego będziemy wykonywali zdjęcia, sprzęt jaki potrzebujemy ze sobą zabrać i ustawienia aparatu jakie należ zastosować.

1. Miejsce

Zacznijmy więc od miejsca. To głównie od Ciebie zależy jaki masz pomysł na zdjęcia ale również od tego gdzie pokazy fajerwerków się odbędą. Zorientuj się jeszcze przed rozpoczęciem tej wspaniałej nocy gdzie będzie odbywał się pokaz, w której części nieba planują główne rozbłyski sztucznych ogni. Zapoznaj się z jego otoczeniem i znajdź najlepsze dla siebie miejsce.

Jeżeli będziesz chciał wykonać zdjęcia samych fajerwerków tylko na tle ciemnego nieba to będziesz potrzebował ustawić się w takim miejscu aby nie przeszkadzały Tobie w widoczności wysokie budynki, drzewa. Możesz te zdjęcia wykonać na przykład z jakiegoś wyższego poziomu – wzgórza, balkonu, dachu, okna na wyższym piętrze...

Najważniejsze o czym powinieneś pamiętać to żeby ustawić się w jakiejś większej odległości od dużych skupisk ludzi aby nikt nie wszedł Tobie w aparat i abyś bez problemu mógł manipulować aparatem na statywie jeżeli na przykład będziesz chciał się trochę przemieścić (no właśnie statyw – o nim niedługo). Jeżeli odsuniesz się od samego miejsca z którego wystrzeliwane są fajerwerki to również będzie z korzyścią dla Ciebie ponieważ nie będziesz musiał zadzierać głowy czy obiektywu aparatu do góry i będziesz miał dużo większe szanse na zatrzymanie w kadrze większej ilości fajerwerków.

Jeżeli chciałbyś aby na Twoim zdjęciu oprócz samych kolorowych fajerwerków znalazł się jakiś obiekt, budynek, pomnik a może ludzie przyglądający się eksplodującym na niebie fajerwerkom poszukaj takiego miejsca z którego będziesz mógł objąć odpowiednio szeroki kadr swoim aparatem.

Na pewno nie raz widziałeś przepiękne zdjęcia z fajerwerkami odbijającymi się w jakiejś powierzchni wody – stawie, rzece, jeziorze, morzu... Pomyśl czy w pobliżu ciebie nie znalazłbyś takiego miejsca z którego to niesamowite zjawisko mógłbyś obserwować i uchwycić je z jego lustrzanym odbiciem.

Ok... już masz pewien pomysł gdzie będziesz te zdjęcia wykonywał, dobrze. Teraz czas na przemyślenie tego co potrzebujemy aby te zdjęcia wykonać.

2. Aparat fotograficzny

Przede wszystkim aparat fotograficzny :) bez niego się nie obejdzie. Chociaż niektórzy pewnie i telefonem komórkowym wykonają jakieś ciekawe zdjęcia albo iPodem – od razu mówię że czekam na efekty zdjęć wykonanych w ten sposób. Jeżeli czytasz ten artykuł i właśnie masz zamiar wykonać zdjęcia fajerwerków czymkolwiek innym niż aparatem fotograficznym chętnie je zobaczę.

3. Statyw

Oprócz aparatu fotograficznego do wykonania tych zdjęć przyda nam się również statyw. Dlaczego? Ponieważ zdjęcia będą wykonywane w nocy i będziemy musieli skorzystać z dużo dłuższych czasów naświetlania. Żeby więc wykonać nieporuszone zdjęcia należy umieścić aparat na statywie, na stabilnym gruncie.

Nie masz statywu? Nie szkodzi – możesz rozejrzeć się za jakimś stabilnym punktem podporu dla swojego aparatu, może jakiś murek, płot, kamień, ławka.

Albo możesz postawić na jeszcze większą kreatywność i wykonać te zdjęcia trochę inaczej. Jeżeli widziałeś moje zdjęcia z artykułu o „Świątecznymmalowaniu światłem” na pewno wiesz co mam na myśli.

Ponieważ zdjęcia wykonywane z ręki – bez statywu czy tak czy siak będą poruszone i linie fajerwerków na nich wyjdą trochę poszarpane jak na zdjęciu poniżej 

Efekt fotografowania fajerwerków z ręki.

możesz więc wykonać te zdjęcia z dodatkowym specjalnym poruszeniem aparatu, obróceniem go, rytmicznym ruchem w jakimś kierunku albo obróceniem obiektywu (przekręceniem pierścienie zoomu) w trakcie wykonywania zdjęcia. W taki sposób możesz również osiągnąć wspaniałe i niepowtarzalne efekty... Zachęcam do zabawy i poeksperymentowania. 

4. Stabilizacja obrazu – co z nią?

Korzystając ze statywu musisz pamiętać o bardzo ważnej rzeczy – zawsze kiedy umieszczasz swój aparat na statywie należy wyłączyć jakiekolwiek stabilizacje obrazu/aparatu.

Na obiektywie możesz znaleźć taki przełącznik:

a w niektórych aparatach funkcję stabilizacji obrazu możesz ustawić spod menu aparatu.

Jeżeli pozostawisz stabilizację obrazu (IS) będzie ona na siłę doszukiwała się drgań do zredukowania i może to spowodować poruszenie obrazu pomimo umieszczenia aparatu na statywie. Dlatego pamiętamy aby wyłączyć stabilizacje i dajemy pole do popisu naszemu statywowi.

Musisz wiedzieć również, że jeśli twój aparat posiada stabilizacje obrazu nie oznacza to, że ona może zastąpić statyw i zdjęcia z nią wykonane wyjdą nieporuszone.

5. Pilot, wężyk spustowy albo wyzwalacz czasowy – kolejny krok do nieporuszonych zdjęć

Wiadomo, iż mimo umieszczenia zdjęć na statywie w momencie wciśnięcia spustu migawki znajdującego się na obudowie aparatu wprowadzamy aparat w delikatne drganie. W przypadku zdjęć nocnych jest to bardzo istotne aby uniknąć nawet tych najmniejszych drgań. Tutaj pomocne są dodatkowe akcesoria do aparatu takie jak wężyk spustowy czy chociażby pilot. Jeżeli macie któreś z nich koniecznie pamiętajcie aby przygotować je do zabranie ze sobą. Jeśli jednak nie dysponujesz takimi akcesoriami nie przejmuj się na pewno znajdziesz w swoim aparacie funkcję wyzwalania czasowego. Warto wtedy ją ustawić na ok. 2-3s przed planowanym wyzwoleniem migawki dzięki czemu drgania aparatu ustaną i zdjęcie powinno wyjść nieporuszone. Jeżeli nigdy wcześniej nie korzystałeś ze swoich akcesoriów czy wyzwalacza czasowego dobrze abyś przetestował je w ciągu dnia, zanim wybierzesz się fotografować fajerwerki.

6. Obiektyw

Jeżeli jesteś posiadaczem aparatu z wymiennymi obiektywami prawdopodobnie masz ich kilka i należałoby przemyśleć który z nich chciałbyś zastosować do wykonywania tegorocznych zdjęć. W trakcie pokazów fajerwerków może nie być czasu na zmianę obiektywu więc lepiej wybrać jeden. To który wybierzesz będzie w głównej mierze zależało od tego jakiego rodzaju zdjęcia chcesz wykonać.

Obiektyw szerokokątny – pozwoli Tobie na uchwycenie szerszego planu i większej ilości fajerwerków. Zagwarantuje to Tobie, iż na pewno jakieś fajerwerki uchwycisz w swoim kadrze. Zawsze możesz przyciąć zdjęcie w programie graficznym na komputerze. Jeżeli postanowiłeś wykonać zdjęcie fajerwerków w kontekście otoczenia również tego typu obiektyw przyda się bardziej.

Obiektyw długoogniskowy (zoom) – jeżeli chcesz wykonywać zdjęcia z ciaśniejszymi kadrami jest to obiektyw odpowiedni dla Ciebie. Musisz jednak liczyć się z tym, iż będziesz potrzebował więcej cierpliwości ponieważ czasami możesz nie przewidzieć odpowiednio w którym miejscu na niebie eksploduje fajerwerek.

7. Zapasowa karta pamięci

Ponieważ zdjęcia sztucznych ogni to wielka niewiadoma i eksperymentowanie – w szczególności jeśli nie znamy przebiegu planu pirotechnicznego - aby zrobić kilka naprawdę dobrych zdjęć czasami będziemy musieli zrobić naprawdę dużo również tych nie całkiem udanych. Żeby nas nie spotkała niespodzianka w postaci braku miejsca na naszej karcie pamięci dobrze jest mieć ze sobą zawsze jakąś zapasową. Oczywiście wcześniej sformatowaną tak abyśmy zaraz po włożeniu jej do aparatu byli gotowi od razu do wykonywania kolejnych fotografii.

8. Zapasowa bateria/akumulator

Długie czasy naświetlania, spora ilość wykonywanych zdjęć i niska temperatura otoczenia (czasami ogromne mrozy) powodują szybsze zużycie energii w związku z czym abyśmy mogli wytrwać do samego końca pokazu czasami potrzebne nam będzie dodatkowe źródło energii, które przechowujemy w wewnętrznej kieszeni kurtki.

9. Co nam się nie przyda? – na pewno lampa błyskowa, ponieważ doświetliłaby ona tylko co najwyżej pierwszy plan. W niczym nam nie pomoże a może pogorszyć efekt na zdjęciu. Dlatego lampy zewnętrznej ze sobą nie zabieramy i pamiętamy o wyłączeniu lampy wbudowanej.

Ok... Wiemy już gdzie będziemy robić zdjęcia, mamy już wszystko zapakowane... a co z ustawieniami aparatu?

Jeżeli nigdy wcześniej nie robiłeś takich zdjęć pewnie myślisz, że to musi być czarna magia, a wcale tak nie jest. Podam Tobie najważniejsze wskazówki dotyczące ustawienia aparatu dla fotografowania fajerwerków i dalej już będziesz mógł eksperymentować samemu :)

10. Zacznijmy od dobrania odpowiedniego programu.

Oczywiście największe pole do popisu i największe możliwości będziesz miał wykorzystując program manualny M w którym będziesz mógł samodzielnie i niezależnie ustawić zarówno wartość przesłony jak i czas otwarcia migawki. Będziesz mógł również dobrać odpowiednie parametry jeżeli chodzi o balans bieli, czułość ISO, pomiar ostrości.

Jeżeli posiadasz prostszy aparat cyfrowy w którym nie masz funkcji manualnej albo jesteś jeszcze zupełnym początkującym jeżeli chodzi o użycie aparatu możesz skorzystać z gotowego programu. Wiele aparatów kompaktowych posiada program tematyczny – Fireworks. Jeżeli taki masz jest on stworzony specjalnie do fotografowania sztucznych ogni. Jeżeli nie możesz zawsze skorzystać z Krajobrazu Nocnego albo Krajobrazu.

11. ISO – ustawiamy na najniższe jakie mamy możliwość do wyboru w naszym aparacie. Dzięki temu nasze zdjęcia będą dużo lepszej jakości – im niższe ISO tym mniej szumów widocznych na zdjęciu i ładniejsze kolory. 

12. Balans bieli – poleca się ustawić na światło żarowe (Tungsten) albo światło dzienne (Day Light). Sam musisz sprawdzić na podglądzie wyświetlacza jakie ustawienie bardziej Tobie odpowiada.

Jeżeli wykonujesz swoje zdjęcia w formacie surowym RAW (a nie JPG) to nie musisz się przejmować tym ustawieniem ponieważ dobierzesz je odpowiednio w programie komputerowym.

13. Czas naświetlania

Ponieważ zdjęcia będziemy wykonywali w nocy będziemy korzystali z dłuższych czasów naświetlania aby powstało zdjęcie. Będziemy stosować czasy z rzędu 2-10s, może czasem nawet 30s.

Czas otwarcia migawki (Tv/S) możemy ustawić w zależności od tego jaki efekt chcemy osiągnąć na zdjęciu. 

Im dłuższy czas ekspozycji tym również więcej wybuchów fajerwerków możemy zarejestrować na jednym zdjęciu.

Jeżeli więc chcesz wykonać zdjęcie:

• pojedynczego wybuchu – wystarczy czas rzędu 2s
• kliku smug – 2-5s
• większej ilości fajerwerków – powyżej 10s

Czas ekspozycji wpływa również na poziom doświetlenia otoczenia, okolicznych budynków itp. światłem fajerwerków. Jeżeli więc wykonujesz zdjęcie na którym chcesz pokazać również otoczenie będziesz potrzebował skorzystać z jeszcze dłuższych czasów naświetlania.

Pomiędzy jednym a drugim zdjęciem możemy dokonać zmiany tego czasu w celu osiągnięcia takiego efektu jaki sobie zaplanujemy.

Dla wygody polecam wykorzystanie funkcji BULB (jest to najdłuższy możliwy czas) która jest możliwa do ustawienia jeżeli korzystamy z trybu manualnego. Dzięki tej opcji pierwszym przyciśnięciem spustu migawki (przyciskiem na pilocie albo wężykiem spustowym) otwieramy migawkę i aparat będzie rejestrował wszystko tak długo aż nie zamkniemy migawki drugim przeciśnięciem spustu. Dzięki funkcji BULB mamy jeszcze większą kontrolę nad tym jak długo będziemy naświetlali poszczególne zdjęcia i ile rozbłysków sztucznych ogni zarejestrujemy.

14. Przesłona

Ustawienie odpowiedniej przesłony (Av/A) jest bardzo istotne ponieważ od niej zależy poziom doświetlenia naszych fajerwerków. 

Wykonując zdjęcia fajerwerków z reguły poruszamy się w przedziale f/8 – f/16, jednak na samym początku to Ty sam musisz wykonać kilka zdjęć próbnych i sprawdzić jakie ustawienie będzie dla Ciebie najlepsze.

Na początek ustaw aparat z parametrami ISO 100, f/16, 2s i wykonaj kilka zdjęć testowych fajerwerków. Oceń co należałoby zmienić, poprawić?

Jeżeli uważasz, że fajerwerki na zdjęciu są:

• zbyt ciemne – oznacza to, że przesłona jest zbyt duża → zmniejsz przesłonę np. z f/16 na f/8 (albo jakąś pośrednią)
• przepalone, zbyt jasne – oznacza to, że przesłona jest zbyt mała → zwiększ przesłonę np. z f/8 na f/16

15. Nieskończoność ostrości

Ostatnia niesamowicie ważna rzecz jeżeli chodzi o ustawienia naszego aparatu to – ustawienie ostrości na nieskończoność.

Od razu możemy zrezygnować z AF (autofocusa) bo przecież nigdy nie jesteśmy w stanie przewidzieć w jakim miejscu (i w jakiej odległości od nas) dany fajerwerek się pojawi. Przełączamy więc ustawienie ostrości w tryb manualny (MF) i ustawiamy na nieskończoność.

W zwykłych aparatach kompaktowych możliwość ustawienia ostrości na nieskończoność powinna znajdować się w MENU i z reguły jest oznaczona symbolem nieskończoności (leżąca ósemka –  ∞)

Jeżeli jesteś posiadaczem lustrzanki ustawienia ostrości dokonujesz na obiektywie.

1. Najpierw zmień tryb ostrości na nasadzie obiektywu z AF na MF.

2. Ustaw ostrość na nieskończoność przekręcając pierścień na obiektywie.

Jeżeli jesteś posiadaczem droższego obiektywu bez problemu odnajdziesz na pierścieniu symbol nieskończoności – przekręcamy pierścień do miejsca troszeczkę przed tym symbolem.

Jeżeli jednak na pierścieniu Twojego obiektywu nie ma umieszczonej podziałki musisz sam odnaleźć miejsce w którym Twój obiektyw ostrzy na nieskończoność. Przekręcasz pierścień maksymalnie w prawą czy w lewą stronę (to zależy od obiektywu).

Niektóre obiektywy mogą ostrzyć poza nieskończoność więc dobrze jest obrócić obiektyw delikatnie z powrotem.

Eksperymentuj, eksperymentuj, eksperymentuj...

Pamiętaj, że fotografowanie to dobra zabawa i im więcej eksperymentujesz tym więcej zabawy i radości z niesamowitych efektów będziesz miał. Nie trzymaj się więc kurczowo do porad tutaj zawartych i eksperymentuj.

A tutaj jeszcze coś dla lubiących eksperymentować:

Zabierz ze sobą również czarną kartkę papieru, kartonu czy czegoś podobnego.

1. Ustaw aparat w trybie BULB
2. Otwórz migawkę
3. Zasłaniaj obiektyw kartką papieru pomiędzy poszczególnymi eksplozjami.

W ten sposób zarejestrujesz w kadrze bardzo efektownie kilka wybuchów fajerwerków.

Już się nie mogę doczekać Nocy Sylwestrowej i tych wszystkich wspaniałych zdjęć sztucznych ogni. Czyż nie jest tak iż każdy z nas wysyła swoim bliskim życzenia albo publikuje je na przykład na facebooku czy innych portalach społecznościowych? Ale przyjemnie by było wstawić takie życzenia z własnym zdjęciem fajerwerków :) Gorąco zachęcam.