Ostre zdjęcie – podstawy o których musisz wiedzieć

Wykonując jakiekolwiek zdjęcie niezależnie od jego tematu, sposobu przedstawienia i tego co chcemy przez nie powiedzieć, jedno jest pewne – zdjęcie powinno być ostre.

„Jedno nieostre zdjęcie to pomyłka.

Dziesięć nieostrych zdjęć to eksperyment.

Sto nieostrych zdjęć to styl.”

Anonim

Abyśmy mogli świadomie wykonywać fotografie i abyśmy mieli kontrolę nad ich ostrością, ba abyśmy mogli wybrać jaka część obrazu ma być ostra a jaka nieostra – do tego jest nam potrzebna dobra znajomość naszego aparatu i możliwych do wykorzystania funkcji – w tym wypadku autofocusa. Wiedząc w jaki sposób je wykorzystać, w jakiej sytuacji poszczególne funkcje się sprawdzą a w jakiej nie mamy szansę na uzyskanie dużo lepszych fotografii.

Poznajmy więc dzisiaj możliwości naszego aparatu jeżeli chodzi o ustawienie ostrości.

Poniższy artykuł przygotowałam w szczególności w oparciu o aparaty marki Canon ale bez problemu możesz dopasować informacje tu zawarte to do swojego aparatu. W razie jakichkolwiek wątpliwości (i nawet bez nich) zapraszam do zapoznania się również z tym zagadnieniem dotyczącym pomiaru ostrości w Twojej instrukcji obsługi. Jak zawsze w przypadku jakichś wątpliwości trudności możesz również napisać do mnie.

Co to jest ten Auto Focus (AF)?

Skrót AF oznacza automatyczne ustawienie ostrości, czyli automatyka aparatu samodzielnie, bez twojej pomocy/ingerencji ustawi „odpowiednią” ostrość. Oczywiście to tylko maszyna i nie wie co to jest dla Ciebie „odpowiednia” ostrość, nie czyta Twoich myśli i czasami może ustawić ostrość na inny obiekt, inny plan niż Ty byś sobie tego życzył.

A więc jeżeli Twój aparat ma ustawiony Automatyczny Tryb wykonywania zdjęcia czy któryś z trybów tematycznych Twój aparat będzie korzystał z w pełni automatycznego ustawienia ostrości i nie będziesz miał możliwości zmiany ustawienia punktu pomiaru ostrości.

W celu manipulowania trybami pomiaru ostrości należy przełączyć aparat w któryś z trybów półautomatycznych - program P, tryb z priorytetem przesłony (Av, A), migawki (Tv, S); czy ręczny (tryb manualny M). W dalszym ciągu będziesz korzystał z trybu Auto Focusa ale będziesz miał możliwość ustawienia pewnych parametrów.

Wybór punktu pomiaru ostrości w aparacie

Wykonując zdjęcie już przed wciśnięciem spustu migawki powinniśmy wiedzieć jakie efekty chcemy osiągnąć, a więc również gdzie chcemy aby w naszym kadrze znalazła się ostrość. Znając obsługę swojego aparatu możemy w łatwy sposób osiągnąć zamierzony efekt.

W przypadku większości aparatów mamy możliwość wyboru punktu pomiaru ostrości.

W Canonie 400D przycisk dostępu do tej funkcji znajduje się tutaj:

Po jego przyciśnięciu na monitorze wyświetlacza czy też w wizjerze pojawia nam się podgląd ustawienia punktów pomiaru ostrości. Możemy zaobserwować 9 punktów jak na zdjęciach poniżej:

Różne aparaty maja inna liczbę punktów pomiaru ostrości. W moim Canonie 400D jest ich 9, w Nikonie D40 - 3 punktowy, D50 - 5 punktowy, D80 - 11 punktowy. W drogich lustrzankach może być to nawet 45 punktów pomiaru ostrości.

Na wyświetlaczu widzimy, iż wybrany punkt pomiaru ostrości zaznaczony jest żółtym kolorem.

Mamy do wyboru automatyczne ustawienie pomiaru ostrości (z lewej) albo pojedynczy punktu pomiaru ostrości (z prawej).

W przypadku automatycznego wyboru, (Automatic selection/pomiar wielopunktowy – wszystkie punkty pomiaru ostrości zaznaczone są żółtym kolorem) dajemy naszemu aparatowi pozwolenie na wybranie odpowiedniego (wg niego) punktu pomiaru ostrości. Musisz pamiętać, iż aparat będzie zawsze ustawiał ostrość na obiekt znajdujący się najbliżej naszego obiektywu (czyli może nie być to zgodne z Twoimi oczekiwaniami).

Jeżeli z jakiegoś powodu chciałbyś aby pierwszy plan był nie ostry to zaleca się wykorzystanie pojedynczego punktu pomiaru ostrości (Manual AF point selection – ręczny wybór punktu pomiaru ostrości). W ten sposób Ty będziesz decydował co ma być ostre a co nie.

Spoglądając przez wizjer będziesz mógł zaobserwować który punkt pomiaru ostrości został wybrany dzięki podświetleniu kolorem czerwonym.

Możesz skorzystać z tej funkcji w dwojaki sposób:

1. korzystając z pojedynczego punktu pomiaru ostrości w samym centrum
   Centralny punkt ostrości jest najczulszy. Jeżeli chcesz tak skomponować swój obraz aby główny obiekt Twojego zdjęcia znajdował się poza środkiem kadru możesz dokonać zablokowania ekspozycji (o tym niżej) w celu przekadrowania zdjęcia.
   
   
2. albo możesz wybrać punkt pomiaru ostrości
   Wybierasz w którym z 9 punktów pomiaru ostrości dostępnym w aparacie chcesz aby automatyka dokonała pomiaru ostrości. W ten sposób możesz wykonać zdjęcie bez przekadrowania.

Zmiany punktu pomiaru ostrości dokonujemy wybierając przycisk wyboru punktu ostrości (poniżej jest zaznaczone miejsce gdzie się on znajduje z pokazanym jego oznaczeniem)





i za pomocą strzałek znajdujących się wokół przycisku SET wskazujemy odpowiedni punkt. Po takim ustawieniu wykonujesz zdjęcie bez przekadrowywania.

W przypadku najprostszych aparatów cyfrowych może zdarzyć się, że ustawienie ostrości będzie możliwe jedynie w centrum kadru.

Proces ostrzenia z blokadą ekspozycji (AL/AE)

1. Kadrujemy zdjęcie tak aby obiekt nas interesujący znajdował się w samym centrum kadru,
2. naciskamy spust migawki do połowy (automatyka aparatu dokonuje pomiarów, obliczeń i ustawia ostrość),
3. z wciąż wciśniętym spustem migawki ustawiamy aparat w pozycji do wykonania zdjęcia (przekadrowujemy obraz),
4. wykonujemy zdjęcie wciskając spust migawki do końca.

Wskazówka 1.

Pamiętaj aby w przypadku użycia punktu centralnego z przekadrowaniem ustawić aparat w trybie One Shot (w innych aparatach może to być Single Shot), wtedy będziesz miał pewność, iż Twoje ustawienia ostrości zostaną zachowane.

Wskazówka 2.

W aparatach kompaktowych w momencie ostrzenia obrazu przez aparat (po wciśnięciu spustu migawki do połowy) zapala się czerwona dioda i w momencie kiedy aparat zakończy proces ostrzenia zapala się dioda zielona, zezwalająca nam na wykonanie zdjęcia.

W przypadku aparatów marki Canon dostęp do zmiany rodzaju Auto Focusa uzyskujemy korzystając z przycisku AF.

Otrzymujesz odpowiednio do wyboru:

One Shot (AF-S, tryb pomiaru pojedynczego) – służy do pojedynczego ustawienie ostrości. Dokonujesz pomiaru ostrości wciskając spust migawki do połowy. Aparat mierzy odległość obiektu od aparatu i ustawia ostrość. Ostrość zostaje ustawiona i zablokowana. Teraz swobodnie możesz przekomponować swój obraz i docisnąć spust migawki do końca w celu wykonania fotografii.

Al Focus (AF-A, tryb pomiaru kombinowany) – bardzo pomocna funkcja pomiaru ostrości którą możemy wykorzystać w przypadku mogących się poruszyć obiektów – zwierząt czy małych dzieci. Pomiaru ostrości dokonujemy podobnie jak w przypadku pojedynczego pomiaru i jeżeli nasz obiekt się poruszy to aparat dopasuje swoje ustawienia ostrości do poruszonego obiektu (wchodzi w tryb autofocusa ciągłego).

Al Servo (AF-C, tryb pomiaru ciągły) – w szczególności przydatna funkcja w fotografii sportu. W trakcie zablokowanego ustawienia ostrości na naszym poruszającym się obiekcie, aparat podąża za nim i bezustannie dopasowuje swoją ostrość do niego.

Do wykonania takich fotografii niezbędne jest ustawienie aparatu w tryb  Al Servo - ciągłego pomiaru ostrości.

Pomiar ostrości Al Servo wykonany na wybranego ptaka. 

Takie zdjęcie można uzyskać na kilka możliwych sposobów i niestety już nie pamiętam  z którego z nich skorzystałam(były to początki mojej przygody z aparatem). Ponieważ dużo korzystałam z panningu mogłam mieć ustawiony trym One Shot. Natomiast dla tego typu fotografii zaleca się ustawienie trybu Al Servo.   

Tryby ustawienia ostrości obiektywu

Z możliwością ustawienia ostrości automatycznej (AF) albo ręcznego ustawiania ostrości (MF) również spotykamy się w przypadku różnych obiektywów. Jeżeli dysponujesz aparatem z wymiennym obiektywem zwróć uwagę, iż przy jego nasadzie znajduje się przełącznik MF/AF, właśnie tutaj możesz ustalić czy chcesz aby pomiar został dokonany automatycznie czy też samemu będziesz dobierał odpowiednie ustawienie ostrości obracając pierścień obiektywu.

Ręczne ustawianie ostrości może być nie wygodne i powolne ale w przypadku niektórych sytuacji tylko dzięki niemu możemy osiągnąć ostre zdjęcie. W sytuacjach w których nie radzi sobie automatyka aparatu możemy ręcznie ustawić ostrość w odpowiednim miejscu, zablokować i wykonać zdjęcie po przekadrowaniu.

Ręczny pomiar ostrości zaleca się stosować przede wszystkim w makrofotografii.

Obydwa poniższe zdjęcia charakteryzują się błędem pomiaru ostrości. Gdybym skorzystała z ręcznego ustawienia ostrości efekt uzyskany na zdjęciu mógłby być dużo lepszy.

Przykładowe sytuacje w których automatyka aparatu może mieć trudności w pomiarze ostrości:

• nie wystarczające oświetlenie,
• bardzo jasne albo bardzo ciemne obiekty,
• obiekty znajdujące się na krawędziach obrazu,
• motywy o zbyt małym kontraście, jednolity kolor obiektu,
• obiekty z gładką powierzchnią (np. gładkie bezchmurne niebo),
• gesty wzór z drobnych zbliżonych do siebie elementów.

Zagadnienie dotyczące pomiaru ostrości nie jest łatwe dla osób początkujących, jest tu sporo nowych informacji, ale można tego wszystkiego się nauczyć. 

Jeśli masz jakieś uwagi co do tego artykułu proszę napisz poniżej. Chętnie odpowiem na wszelkie pytania czy wątpliwości. Pomogę Tobie przebrnąć przez te ciężkie początki :)