Jakie zasady kompozycji należy stosować aby nasze zdjęcia przyciągały uwagę?

Wszystko, co musisz wiedzieć o kompozycji obrazu fotograficznego – część 3 

Fotografując każdy z nas powinien zdawać sobie sprawę, iż prędzej czy później ktoś te zdjęcia obędzie oglądał (no chyba, że "fotografujemy do szuflady"). Naturalne jest iż chcemy aby nasze zdjęcia były ciekawe i aby podobały się również osobą je oglądającym. Jedne zdjęcia podobają nam się bardziej inne mniej. Jest wiele czynników na to wpływających. Dzisiaj zapoznam Ciebie z podstawowymi zasadami kompozycji które mają bardzo duży wpływ na skupienie uwagi osoby oglądającej zdjęcia. 

Przypomnij sobie jak ostatnio oglądałeś zdjęcia jakiegoś fotoamatora. Czy przyglądałeś się tym zdjęciom dłużej? A może tylko klikałeś – następne, następne... 

Czy było tam cokolwiek co przyciągnęło Twoją uwagę, Twój wzrok? Czy zastanawiałeś się dlaczego? 






Jeśli pamiętasz gdzie oglądałeś te zdjęcia po przeczytaniu tego artykułu powróć tam i spójrz na nie przez pryzmat swojej nowej wiedzy.

To samo powinieneś zrobić jeżeli chodzi o Twoje zdjęcia. Przeanalizuj je i zastanów się jak poprawić ich kompozycję.

Następnym razem jak weźmiesz aparat do ręki będziesz mógł zastanowić się nad zasadami kompozycji, które za chwilę poznasz i zastosować je bardziej świadomie. Zobaczysz, że poziom Twoich zdjęć bardzo się poprawi.

Mam dla Ciebie jeszcze jedną dobrą wiadomość otóż to, że jakieś zdjęcia mamy źle wykadrowane nie oznacza, iż są one stracone. W pewnym stopniu możemy je poprawić za pomocą programu graficznego. Możemy je odpowiednio wykadrować i przyciąć.

ZASADY KOMPOZYCJI
Podstawową zasadą komponowania zdjęć jest zasada trójpodziału i mocnych punktów. To właśnie dzięki jej znajomości i umiejętności posługiwania się nią możemy stworzyć fotografie przy których osoby oglądające zatrzymają się na dłużej.

Jeżeli nigdy wcześniej nie słyszałeś o zasadach kompozycji i mocnych punktach to pewnie większość Twoich zdjęć przedstawia centralny układ – tzn. osoba fotografowana czy jakiś obiekt znajduje się w samym centrum kadru. Nie zawsze jest to błąd kompozycji. W niektórych przypadkach (jak np. w zdjęciu symetrycznym) stosuje się taki układ specjalnie, zamierzenie. Wiemy, że „zasady są po to aby je łamać” i większość profesjonalnych fotografów właśnie tak robi. Natomiast musisz pamiętać, iż aby łamać jakieś zasady najpierw musisz je dobrze poznać.

Na samym początku aby ułatwić sobie naukę stosowania metody trójpodziału możesz skorzystać z siatki geometrycznej którą można uaktywnić w funkcjach Twojego aparatu (większość aparatów cyfrowych taką możliwość oferuje).

ZŁOTY PODZIAŁ

Reguła złotego podziału jest znana i wykorzystywana od wieków w malarstwie czy architekturze. Pitagoras z uczniami chciał opisać piękno wokół nas, całą naturę za pomocą matematycznych obliczeń. Euklides opisał ten złoty podział - według niego złoty stosunek jednego boku do drugiego (jest to proporcja określona i stała) w przybliżeniu wynosi 1, 618. Dzieli on kadr zdjęcia w zależnościach 3:5, 5:8, 8:13.

Złoty podział

Balon znajduje się na prawej linii pionowej siatki podziału.

Oczy znajdują się na górnej linii poziomej.

ZASADA TRÓJPODZIAŁU

Uproszczeniem zasady złotego podziału jest zasada trójpodziału. W tym przypadku nasz kadr dzielimy na 9 równych części (prostokątów) za pomocą 4 równoległych linii umieszczonych w równych od siebie odstępach - 2 poziomych i 2 pionowych.

Zasada trójpodziału

Powstałe linie siatki wykorzystuje się w kompozycji obrazu. 

Można na nich umieszczać np. linię horyzontu (w fotografii krajobrazowej).

Linia horyzontu pokrywa się dokładnie z górną poziomą linią podziału.
Parka siedząca na ławce znajduje się na przecięciu dolnej linii poziomej z lewą pionową linią podziału. 

Sylweta balonu znajduje się na prawej pionowej linii podziału.
Las znajduje się poniżej pierwszej dolnej poziomej linii  siatki kompozycji.

Linie horyzontu opisane są na obu poziomych liniach siatki kompozycyjnej.

Czy linię budynku (w fotografii architektury).

Dach kapliczki zaczyna się dokładnie na poziomie górnej poziomej linii podziału.
Piasek na plaży zajmuje dolną 1/3 część kadru.
Na obu pionowych liniach podziału opisane są kolumny kapliczki.

Linia horyzontu prawie pokrywa się z górną linią poziomą siatki podziału.
Linia budynku opisana jest na lewek pionowej linii trójpodziału.

W miejscu linii pionowej dobrze jest również umieścić drzewo, osobę...

Linia horyzontu znajduje się w pobliżu górnej poziomej linii podziału.
Rowerzysta jest opisany na pionowej prawej linii podziału.

Osoba znajdująca się po lewej stronie opisana jest na lewej pionowej linii podziału.

Na obu pionowych liniach podziału umieszczone są sylwetki ludzkie z brązu.  

...zwierzę...

Oba koty znajdują się dokładnie na pionowych liniach siatki trójpodziału.

...czy jakikolwiek inny element będący głównym tematem naszego zdjęcia.

Winogrono zostało umieszczony na prawej pionowej linii podziału.

Linia horyzontu została umieszczona na pierwszej dolnej poziomej linii podziału.
Osoba z płomieniem ognia opisane są na lewej pionowej linii podziału.

Jeżeli chcemy zwrócić uwagę widza na niebo to umieszczamy linię horyzontu na poziomie 1/3 czyli na dolnej linii. Takie umieszczenie linii horyzontu podkreśla również dramatyzm nieba. W sytuacji gdy ważniejsze dla nas jest to co mamy na pierwszym planie i na tym chcielibyśmy skupić uwagę widza, wtedy umieszczamy linie horyzontu na górnym poziomie.

MOCNE PUNKTY

W miejscach przecięcia tych linii powstają tzw. mocne punkty. Są to miejsca które najbardziej przyciągają uwagę widza, w związku z czym staramy się umieszczać motyw naszego obrazu właśnie w tych punktach (oczywiście może to być w przybliżeniu).

Mocne punkty

W fotografii portretowej bardzo korzystnie dla odbioru zdjęcia wpływa umieszczenie oka fotografowanej osoby w jednym z mocnych punktów. 

Oko dziecka zostało umieszczone w prawym górnym mocnym punkcie zdjęcia.

Oczy dziecka znajdują się na drugiej poziomej linii podziału
 i oko z prawej strony zdjęcia znajduje się w promieniu
prawego górnego mocnego punktu zdjęcia.

Tak skomponowane zdjęcie będzie miało silniejszy wyraz. Oczywiście ważne jest to który z mocnych punktów wybierzemy.

Ze względu na kulturę w której zostaliśmy wychowani mamy odpowiednie uwarunkowania percepcyjne i orientacyjne. W kulturze zachodniej czyta się od góry do dołu i od lewej strony do prawej w związku z czym nasze oczy są przyzwyczajone do natychmiastowego skierowania swojej uwagi na lewy górny róg. Jeżeli więc umieścimy główny element naszego obrazu w tym mocnym punkcie uwaga widza zostanie skierowana na niego automatycznie.

Jak pewnie zauważyłeś na powyższych zdjęciach ja z jakiegoś dziwnego powodu moje zdjęcia komponuje tak iż oczy fotografowanych osób znajdują sie prawie zawsze w prawym górnym mocnym punkcie (byc może ma to jakiś związek z skrzyżną lateralizacją).

Oczy nie zawsze musza sie znajdować w samym mocnym punkcie. Jeżeli są położone na lini podziału również może być to dobry efekt.

Oczy dziewczyny znajdują się na górnej poziomej linii złotego podziału
i umieszczone zostały w obu mocnych punktach kompozycyjnych. 

Oczy umieszczone na górnej linii złotego podziału
i nos na lewej poziomej linii podziału.

Oko tygrysa znajduje się na prawej pionowej linii podziału.

Fotografując osobę czy też obiekt w ruchu należy umieścić je w takim punkcie obrazu aby przed nią znajdowała się przestrzeń. Jeżeli zrobilibyśmy inaczej to w przypadku obiektu w ruchu wydawać by się mogło iż za chwilę „ucieknie” nam z kadru albo jakbyśmy uniemożliwili mu poruszanie się. Przestrzeń pozostawiona przed tym obiektem zwiększa dynamikę tego zdjęcia. Fotografując osoby czy zwierzęta, dobrze jest pozostawić im przestrzeń którą mogą „oddychać” lub w którą mogą się wpatrywać.

Wykonując zdjęcia makro niejednokrotnie umieszczamy fotografowany obiekt w samym centrum zdjęcia (np. kwiat). Korzystając z zasad kompozycji które poznaliśmy możesz sprawić, iż zdjęcie będzie dużo ciekawsze. 

Środek kwiata został umieszczony w lewym dolnym mocnym punkcie.

Oprócz wspomnianych wyżej zasad kompozycji jest jeszcze:

• kompozycja skośna,
• kompozycja diagonalna,
• kompozycja spiralna.

Poznacie je przy w następnym artykule na temat kompozycji.

Ćwiczenia do tego artykułu znajdziesz [tutaj] i [tutaj].

Przy opracowaniu niniejszego materiału korzystałam z:

- Blue Fier, Kompozycja. Warsztaty fotograficzne

- Robert Wyłupek, ABC kompozycji – reguła trójpodziału

- Jarosław Zachwieja, ABCfotografii – kompozycja

- doświadczeń i zdjęć własnych