Komponowanie i kadrowanie zdjęcia

Wszystko, co musisz wiedzieć o kompozycji obrazu fotograficznego - część 1 

Zauważyłeś na pewno, iż pewne fotografie zatrzymują twój wzrok na dłużej. Przyglądasz im się, zatapiasz się w to uczucie które przedstawiona scena na Tobie wywarła... Nie wiesz czemu tak się dzieje? Cóż, może po kilku najbliższych artykułach będzie to Tobie trochę jaśniejsze.

Wchodząc na drogę nauki sztuki fotografowania w pewien sposób na zawsze zmienia się Twój sposób widzenia świata dookoła Ciebie.

Na początku zaczynasz widzieć rzeczy i sytuacje które chciałbyś sfotografować – jest to wybór tematu zdjęcia. Dostrzegasz wokół siebie pełno obrazów które Cię interesują i które chciałbyś pokazać.

Po wyborze motywu (tematu) naszego zdjęcia musimy przemyśleć jego kompozycję kadru.

Kompozycja jest obecna w naszym życiu wszędzie (w muzyce, literaturze, plastyce a nawet informatyce czy grafice komputerowej).

Tworząc coś – komponujemy, układamy pewne elementy względem siebie tak aby tworzyły pewną spójną całość, według jakiegoś zmysłu estetycznego.

Jest wiele elementów wpływających na kompozycję:

• temat (motyw) - obiekt główny
• obiekty (elementy) uzupełniające
• tło
• plan
• kształt i orientacja kadru
• perspektywa i punkt widzenia
• punkty skupiające uwagę (mocne punkty)
• formy - punkt, linie, plama (barwne i tonalne), płaszczyzny, bryły,
• wzór, rytm
• symetria i asymetria
• harmonia i dysharmonia

Kadrowanie jest to sztuka wyboru fragmentu otaczającej nas rzeczywistości.

W związku z czym możemy powiedzieć iż fotografowanie jest zatrzymywaniem w czasie danego momentu ze wszystkimi elementami kompozycji które wpływają na ten obraz, ze światłem i cieniem oraz emocjami i uczuciami...


Niektórzy mają zdolność do oddania w swoich fotografiach daną scenę tak dokładnie iż wydawać się może iż czujemy zapach (np. lasu czy ciasta), powiew wiatru, może wilgotną mgłę. Oglądając zdjęcia osób może się wydawać iż czujemy ich emocje – ból, smutek, radość... Niektórzy rodzą się z tym darem umiejętności uchwycenia na zdjęciu nawet „duszy” fotografowanej osoby czy miejsca.

Być dobrym fotografem oznacza tworzyć takie zdjęcia które wywołują u osób oglądających pewne uczucia, aby je poruszyły. Jeżeli obserwator czuje się tak jakby był świadkiem widzianej sceny, jakby tam był – to osiągnęliśmy swój cel.

Tak jak powiedziałam „niektórzy rodzą się z tym darem” ale ja mam dla Ciebie dobrą wiadomość – w pewnym stopniu można to wyćwiczyć.

Żeby tego dokonać musimy wiedzieć jak zapisywać ten obraz w naszym kadrze ze wszystkimi elementami wpływającymi na niego, w jednym zdjęciu. Dlatego właśnie każde jedno jest tak ważne i musi być wykonane przemyślanie.

Ćwiczenie kompozycji

Pokażę Tobie pierwsze ćwiczenie jakim można wypracować sobie oko fotograficzne. Jest one dobre dla początkujących, dla dzieci które uczymy fotografowanie ale i również dla fotoamatorów którzy poszukują nowych kreatywnych rozwiązań w swojej fotografii.

Zadanie 1. Ramka z palców

Układamy obie ręce tak aby palec wskazujący lewej ręki dotykał kciuka prawej i palec wskazujący prawej ręki dotykał kciuka lewej ręki. Utworzymy w ten sposób ramkę prostokątną przez którą możemy patrzeć na świat. Zadanie polega na obserwacji wszystkiego, dookoła nas i wyborze takich kadrów które chcielibyśmy zatrzymać na fotografii.

Wykonując to zadanie możemy się poruszać, albo siedzieć czy leżeć w jednym miejscu. Możemy naszą ramkę oddalać od siebie albo przybliżać ją do swoich oczu. Pobaw się i poeksperymentuj...

Może zauważysz coś nowego. Coś na co nigdy wcześniej nie zwracałeś uwagi.

Jeżeli zdarzyło się Tobie nie mieć ze sobą aparatu na pewno nie raz widziałeś coś, jakiś kadr który chętnie byś sfotografował - następnym razem będziesz wiedział do czego możesz wykorzystać taka sytuację.

Zadanie 2. Mój kadr – ćwiczenie z ramką

Ma to samo zadanie – wyćwiczenie Twojego patrzenia fotograficznego za pomocą kadru. Metoda jest trochę inna.

Potrzebujemy drewnianą (plastikową) ramkę do zdjęcia czy też ramkę wyciętą z tektury. Najlepiej w proporcjach 3:2, 4:3.

Jeżeli wykonujesz to zadanie z dzieckiem możesz je poprosić aby pokazało Tobie jego kadr. Będziesz zaskoczony jak różni się to jak dzieci widzą świat wokół nas i jak bardzo różni się od naszego (jeszcze bardziej będzie to widoczne na zdjęciach).

Rodzaje kadrów

Kadr ciasny

Kadr szeroki

Przy okazji tych ćwiczeń możemy zwrócić uwagę na to jakie mamy 2 rodzaje kadrów.
Kadr szeroki – gdzie  oprócz tematu naszego zdjęcia mamy jakieś obiekty uzupełniające. 

Kadr ciasny – jest to kadr gdzie na zdjęciu jest tylko interesujący nas temat.

Zadanie 3. Ciasno - szeroko

Zrób 2 zdjęcia tego samego przedmiotu. Na pierwszym umieść obiekt główny w otoczeniu innych a na drugim zdjęciu tylko i wyłącznie interesujący nas przedmiot. Porównaj je.

Orientacja kadru

Zdjęcie poziome

Zdjęcie pionowe

Zwróć uwagę, iż w zależności jak ustawisz aparat w trakcie wykonywania zdjęć możesz uzyskać inną orientację kadru - poziomą albo pionową.

Orientacja pionowa jest wykorzystywana głównie do zdjęć portretowych i wysokich budynków czy przedmiotów. Natomiast orientacja pozioma głównie do pokazania krajobrazu.

Zadanie 4. Pion czy poziom

Zrób 2 zdjęcia jakiegoś przedmiotu. Jedno w poziomie a drugie w pionie. Porównaj je. Jakie masz przemyślenia?

Kształt kadru

Kadr kwadratowy

Kadr prostokątny

Kadr panoramiczny

Wykonując zdjęcia aparatami małoobrazkowymi czy cyfrowymi możemy uzyskać zdjęcia w kształcie prostokąta (kadr prostokątny).

Natomiast wykonuje się również zdjęcia w kształcie kwadratu (kadr kwadratowy). Przy obróbce zdjęcia w programie graficznym można je przyciąć (wykadrować) do kwadrata.

Zdjęcia o tym kształcie można spotkać w przypadku zdjęć wykonywanych niegdyś Polaroidem oraz prze osoby fotografujące aparatami średniego formatu. W dzisiejszych czasach Instegram w iPhonie wykonuje tylko kwadratowe zdjęcia.

Jest jeszcze kadr panoramiczny, który wykorzystuje sie dla pokazania panoramy krajobrazu. Ale o tym innym razem.